«Όλβιος όστις της ιστορίας έσχε μάθησιν»
(Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης)
Μια απρόσμενα γόνιμη «συνάντηση» του Κ. Παπαρρηγόπουλου και της National Geographic Society: Βιβλιοπαρουσίαση της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου από τη National Geographic Society, 2009 – 2010, Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε.
Το μνημειώδες Ιστορικό Έργο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου τώρα προσφέρεται σύγχρονο, πλήρες, στην κοινή νεοελληνική γλώσσα, συμπληρωμένο, εμπλουτισμένο και επικαιροποιημένο, με ελκυστική, εποπτική εικονογράφηση, σε έντυπη και παράλληλα ηλεκτρονική μορφή για άμεση χρήση σε υπολογιστές, σε μεγάλους, δερματόδετους τόμους.
Ο πατέρας της νεοελληνικής ιστοριογραφίας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (1815-1891) είναι ο ιστορικός που θεμελίωσε την ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα έως και τη νεότερη εποχή και ένας από τους σημαντικότερους συντελεστές στη δημιουργία της νεοελληνικής εθνικής ταυτότητας. Είναι ο ιστορικός που ταξινόμησε την ελληνική ιστορία σε τρεις μεγάλες περιόδους, αρχαία, βυζαντινή και νέα. Είναι ο επιστήμονας που, σε μια κρίσιμη για το ελληνικό έθνος εποχή, αντιμετώπισε τις απόψεις που αμφισβητούσαν την πολιτισμική συνέχεια του ελληνικού έθνους. Ένα πνεύμα σπινθηροβόλο, με γραφή εντυπωσιακά ζωντανή, ρέουσα και διδακτική, που προσθέτει στην τεκμηριωμένη αφήγηση τη διαχρονική χρησιμότητα της ιστορικής γνώσης.
Η National Geographic είναι ο μεγαλύτερος εκπαιδευτικός οργανισμός παγκοσμίως. Με 121 χρόνια ιστορίας, η National Geographic Society είναι σήμερα ο μεγαλύτερος, μη κερδοσκοπικός, εκπαιδευτικός και επιστημονικός οργανισμός στον κόσμο. Ενεργή σε 190 χώρες σε όλο τον πλανήτη, με πάνω από 8 εκατομμύρια μέλη και πάνω από 100 εκατομμύρια αναγνώστες, η National Geographic Society έχει ως αποστολή τη διάδοση της γνώσης στο ευρύ κοινό, με σύγχρονα εκπαιδευτικά προϊόντα υψηλής αξίας, προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε τόπου.
Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κ. Παπαρρηγόπουλου, ένα έργο αληθινά μοναδικό, που μέχρι σήμερα παρέμενε απρόσιτο στο μέσο Έλληνα: γράφτηκε στα μέσα του 19ου αιώνα στην αρχαΐζουσα – καθαρεύουσα, με μηδενικό εποπτικό περιεχόμενο και ανύπαρκτη κάλυψη των νεότερων χρόνων. Αλλά και με σημαντικά κενά στην κάλυψη των παλαιότερων χρόνων, όπου αναπόφευκτα απουσίαζαν οι γνώσεις των τελευταίων αιώνων. Σήμερα το National Geographic προσφέρει το μνημειώδες έργο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου σε μια έκδοση που όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν: μεταγλωττισμένη στην κοινή νεοελληνική γλώσσα, με προσθήκη των νεότερων και σύγχρονων ιστορικών, αρχαιολογικών, κοινωνιολογικών και ανθρωπολογικών γνώσεων, με προσθήκη συναρπαστικού, εποπτικού υλικού που ζωντανεύει την αφήγηση και μαγνητίζει μικρούς και μεγάλους. Με συμπλήρωση όλης της ιστορίας των τελευταίων αιώνων με αυθεντικά στοιχεία, αναπαραστάσεις, χάρτες και φωτογραφίες. Κι όλα αυτά, σε μεγάλους, δερματόδετους, χρυσότυπους τόμους, που θα αποτελέσουν κόσμημα για κάθε δημόσια και ιδιωτική βιβλιοθήκη. Επιπροσθέτως, η εικαστική και η ψηφιακή συλλογή αποτελούν δύο σημαντικές, παράλληλες προσφορές που συνδέουν δημιουργικά και αντιστικτικά τον πολιτισμό της εικόνας με τον πολιτισμό του λόγου: ο κριτικός αυτός διάλογος μεταξύ τους αποτελεί και το πιο δυνατό σημείο του έργου.
Προϋπόθεση της εσωτερικής δόμησης και σύνθεσης της εν λόγω ιστορικής σειράς αποτελούν ορισμένα κριτήρια χρονολογικής και θεματικής κατηγοριοποίησης, τα οποία διατρέχουν το βασικό κορμό της και διαπλέκουν τα εσωτερικά της «νήματα» από την Αρχαιότητα, τον Ελληνικό Μεσαίωνα, δηλαδή το Βυζάντιο, έως την ιστορική πορεία του Νεότερου Ελληνισμού (Τουρκοκρατία και Νεότερη Ελληνική Ιστορία).
Η έμφαση, που επεφύλασσε ο Κ. Παπαρρηγόπουλος στη Μεσαιωνική-Βυζαντινή Περίοδο της Ιστορίας μας, διατηρείται ακέραια στην επικαιροποιημένη-εμπλουτισμένη εκδοχή της: Πρώιμη, Μέση, και Ύστερη Βυζαντινή περίοδος, συμβαντολογικά και ερμηνευτικά αποτυπωμένες από το μεγάλο ιστορικό μας, ξετυλίγονται με όλη τη Δόξα και την παρακμή τους… Ο πολιτισμός του Βυζαντίου και οι προεκτάσεις του στο παρόν σηματοδοτούν τη γοητευτική περιδιάβαση-μετάβαση από το χθες στο σήμερα μέσα από τα βυζαντινά μονοπάτια στο χρόνο… Εξάλλου, κατά τη μακραίωνη βυζαντινή περίοδο, όπως έχει ήδη δείξει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες μεταβάλλονται από εποχή σε εποχή, από δυναστεία σε δυναστεία, καθώς η ροή του χρόνου φέρνει το αναμενόμενο μα και το απρόοπτο: σύμφωνα με τη θεωρία της ιστορικής εξέλιξης, αυτή μπορεί εκτός από ευθύγραμμη να είναι και σπειροειδής, δηλαδή να προχωρά με άλματα, ανάμεσα σε προόδους και σε οπισθοδρομήσεις.
Όλοι ανεξαιρέτως οι Επιστημονικοί Σύμβουλοι του έργου και συγγραφείς, Βαγγέλης Δρακόπουλος, Μ. Ατματζίδου, Βίκυ Αναγνωστοπούλου, Μ. Γεωργουδάκης, Π. Γυφτοπούλου, Αμαλία Ηλιάδη, Μ. Θεοδωρακάκης, Ν. Λιβανός, Ν. Καστρινάκης, Ν. Μελβάνι, Ν. Παπαδημητρίου, Β. Τριάντη, αισθανόμαστε πλήρεις, σχεδόν ευτυχείς για το τελικό αποτέλεσμα, την τελική σύνθεση της ομαδικής μας προσπάθειας, που, μετά από κοπιώδη και χρονοβόρα μελέτη και αποδελτίωση πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, αναδίφηση σε υλικά και πνευματικά κατάλοιπα του παρελθόντος, επιτόπια δημοσιογραφική έρευνα με συνεντεύξεις, φωτογραφίες και καταγραφή ποικίλων απόψεων, συντονισμό και εγρήγορση για στενή, συλλογική και αρμονική συνεργασία, δικαιώνεται.
Παράλληλα, η Ψηφιακή Συλλογή ζωντανεύει το έργο στους υπολογιστές μας, δίνοντας μια μεγάλη ώθηση στη χρηστικότητα. Επίσης περιέχει και το αρχικό κείμενο του Παπαρρηγόπουλου στην αρχαΐζουσα. Η Εικαστική Συλλογή περιέχει μια σειρά εξαιρετικών πινάκων με αναπαραγωγές που έχουν θέμα την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Κάθε Συλλογή, με τη δική της δερματόδετη, χρυσότυπη θήκη, σε ίδιες διαστάσεις με τα βιβλία, χαρακτηρίζεται από ομοιομορφία και λειτουργικότητα. Η συλλογή κυκλοφορεί σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία και πρακτορεία τύπου. (Για περισσότερα βλ. https://www.nationalgeographic.gr/iee/).