Όπως εύστοχα αναφέρει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απόστολος Παπαϊωάννου, στην αρχή του προοιμιακού λόγου: «Η Ιεράπετρα, η γη και ο λαός της, είναι τα περιεχόμενα του ανά χείρας δημοσιεύματος. Ο συγγραφέας, Σταύρος Χριστοδουλάκης […] κατόρθωσε να συγκεντρώσει […] όλες τις παραδοσιακές μορφές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων της Ιεράπετρας, να αναδείξει τους κληρονομημένους τρόπους του λαϊκού βίου και να φωτίσει το παρελθόν, αξιοποιώντας τις αναμνήσεις, ότι έχει διασωθεί με τη μνήμη».
Το “Γεράπετρος” είναι ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες από τις εκδόσεις Μπατσιούλας και μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Πρόκειται στην ουσία για μια μελέτη του συγγραφέα ο οποίος τόσο ως επιστήμονας, όσο και ως Κρητικός στην καταγωγή, είχε την δυνατότητα να συλλέξει, να ταξινομήσει και εν τέλει να διασώσει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της παράδοσης του τόπου του. Οι ικανότητες και το μεράκι του Σταύρου Χριστοδουλάκη δημιούργησαν ένα βιβλίο ευχάριστο στην ανάγνωση και ιδιαίτερα σημαντικό και αξιόλογο μιας και μέσω αυτού διασώζονται «πράγματα» που σε λίγα χρόνια θα είχαν σβηστεί από τη μνήμη των ανθρώπων.
Στο “Γεράπετρος”, ο αναγνώστης πέρα από την ιστορία της Ιεράπετρας, από τους αρχαίους χρόνους ως τις μέρες μας, μπορεί να βρει λαϊκούς μύθους και θρύλους, γαμήλια αλλά και ταφικά ήθη και έθιμα, καθώς και μαγικά ξόρκια και γητειές για την προστασία του ανθρώπου από διάφορα κακά. Το υλικό όμως που έχει συλλέξει ο συγγραφέας είναι ανεξάντλητο και περιλαμβάνει ακόμα πλήθος μαντινάδων, διηγήσεων της γιαγιάς του Αθηνάς Στειακάκη, αλλά και αρκετές εύθυμες ιστορίες που κάνουν τον αναγνώστη να γελά με την ψυχή του! Στο τέλος ο συγγραφέας μας αποχαιρετά με ένα πολύ χρήσιμο Γεραπετρίτικο γλωσσάρι και μια σειρά εκπληκτικών παλιών φωτογραφιών που απεικονίζουν τον χώρο της Ιεράπετρας και τους ανθρώπους που έζησαν εκεί.
Μέσα από τις γραμμές αυτές οφείλω να δώσω τα συγχαρητήριά μου στον συγγραφέα Σταύρο Χριστοδουλάκη για την τόσο αξιόλογή του εργασία και να διαβεβαιώσω εσάς ότι όταν διαβάσετε το «Γεράπετρος» θα διασκεδάσετε αλλά και θα γνωρίσετε ένα κομμάτι της Ελληνικής παράδοσης που είναι σημαντικό για όλους τους Έλληνες, γιατί όπως λέει και μια μαντινάδα του βιβλίου αυτού:
Κρήτη μου, Κρήτη, Κρήτη μου, με τους λυράρηδές σου,
όσο κρατεί η παράδοση, δε θα χαθείς ποτέ σου
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου επιχειρείται μια προσέγγιση της λαογραφικής παράδοσης της Ιεράπετρας και της ευρύτερης περιοχής. Η επαφή με την λαογραφία της Ιεράπετρας σκιαγραφείται μέσα από τους μύθους, τους θρύλους, τις δοξασίες, τα γαμήλια και ταφικά έθιμα και εμπλουτίζεται με τα κρητικά μοιρολόγια, τα μαγικά ξόρκια, τις γητειές και τις ποικίλες αληθινές και εύθυμες ιστορίες. Τα περισσότερα κείμενα αποτελούν προϊόν μακρόχρονης έρευνας, επιλογής από σειρά αδημοσίευτων – ανέκδοτων κειμένων και αποφωνήσεων και επιδεικνύουν τη σύζευξη του παλιού και του νέου τρόπου ζωής των κατοίκων τόσο της Ιεράπετρας όσο και της Μεγαλονήσου γενικότερα.