https://www.youtube.com/watch?v=1_z20EOGzkQ
Υπόθεση βιβλίου
Ο κύριος Χάμετ, κάτοικος της σύγχρονης Τασμανίας, βγάζει το ψωμί του από τον τουρισμό. Όχι δεν είναι ούτε ταξιδιωτικός πράκτορας, ούτε ξενοδόχος, ούτε καν υπάλληλος κάποιας τουριστικής επιχείρησης. Ποιο είναι το επάγγελμά του; Είναι αναπαλαιωτής!
Σε καθημερινή σχεδόν βάση, αναζητά παλιατζούρες σε κακή κατάσταση. Επισκευάζει αυτά τα κάθε λογής αντικείμενα με τρόπο που ναι μεν να είναι σε καλή κατάσταση, αλλά να δείχνουν πιο παλιά απ’ ότι στην πραγματικότητα είναι, και τα μοσχοπουλά στους τουρίστες!
Σε μια από τις εξερευνητικές αυτές αποστολές του, σε μια παλιά αποθήκη στη Σαλαμάνκα, ανακάλυψε ένα παλιό φανάρι όπου φυλούσαν σε περασμένες εποχές το κρέας. Θα μου πείτε, σιγά το τρομερό εύρημα! Το ίδιο το φανάρι δεν ήταν, όντως, κάτι το ιδιαίτερο. Αυτό όμως που βρισκόταν μέσα σε αυτό, ήταν κάτι το μοναδικό!
Μέσα στο φανάρι που βρήκε ο κύριος Χάμετ, μαζί με κάμποσα αδιάφορα περιοδικά υπήρχε ένα πολύ παλιό βιβλίο! Ένα ιδιόρρυθμο, σε κακή κατάσταση, ανάγνωσμα…
…
Το εκκεντρικό αυτό ιστορικό είχε κατά τα φαινόμενα γραφτεί από έναν κατάδικο ονόματι Γουίλιαμ Μπιούλοου Γκουλντ, ο οποίος, εν ονόματι, υποτίθεται, του συμφέροντος της επιστήμης, διατάχθηκε, το 1828, από τον στρατιωτικό γιατρό της αποικίας των βαρυποινιτών στη Νήσο Σάρα να ζωγραφίζει όλα τα ψάρια που αλιεύονταν εκεί. Και η μεν απεικόνιση των ψαριών ήταν υποχρεωτική, η καταγραφή, όμως, της καθημερινότητας, που ανέλαβε να τη φέρει σε πέρας ο συγγραφέας ως πρόσθετη υποχρέωση, δεν ήταν. Και αυτό γιατί απαγορευόταν ρητά στους κατάδικους να κρατούν τέτοια ημερολόγια. Κατά συνέπεια ήταν κάτι παρακινδυνευμένο.
…
Αυτό ήταν! Ο φίλος μας μαγεύτηκε από αυτή του την ανακάλυψη! Το ότι αγόρασε το φανάρι μαζί με το περιεχόμενό του δεν χρειάζεται καν να το αναφέρουμε. Αυτό που έχει όμως αξία, είναι το τι έγινε από εκείνη την ημέρα και μετά. Καταρχάς ο Χάμετ, διάβασε την ιστορία που ήταν γραμμένη σε κάθε ελεύθερη -από τα σχέδια- επιφάνεια των σελίδων του βιβλίου.
Κατόπιν ξεκίνησε μια ανέλπιδη -όπως αποδείχθηκε- έρευνα για να μάθει αν όντως η ιστορία ήταν γραμμένη από έναν κατάδικο των αρχών του 19ου αιώνα και αν τα όσα φρικτά περιγράφονταν σε αυτήν ήταν αληθινά γεγονότα! Δεν κατάφερε να βρει απαντήσεις στις απορίες του, αλλά πήρε μια απόφαση! Θα καθαρόγραφε τα κείμενα του Γουίλιαμ Μπιούλοου Γκουλντ και θα τα πρόσφερε σε όλους τους ανά την υφήλιο αναγνώστες! Να σας εμάς, καλή ώρα!
Τι είχε γράψει, άραγε, ο ταλαντούχος φυλακισμένος σε εκείνο το βιβλίο· στο Εγχειρίδιο Ψαριών, του 1828;
Όπως όλοι θα περιμέναμε, ο Γκουλντ στερέωσε τον μίτο της Αριάδνης, στην αρχή της επαφής του με το κολαστήριο των φυλακών της Νήσου Σάρα. Πότε βρέθηκε εκεί, για ποια εγκλήματα είχε καταδικαστεί, ποια ήταν η διάρκεια της ποινής του, ποιες ήταν οι συνθήκες κράτησής του και, φυσικά, πως ξεκίνησε να ζωγραφίζει ψάρια και να γράφει το χρονικό των “κολασμένων”!
Από αυτά ξεκίνησε την εξιστόρηση των παθών του -και των παθών άλλων καταδίκων- κάνοντας που και που αναδρομές στα περασμένα. Να, όπως τότε που από το φτωχοκομείο στο οποίο πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του…
…
Αργότερα ο παπάς συνωμότησε με τον εκκλησιάρχη να με πουλήσουν σ’ έναν λιθοκόπο, αλλά το ταλαίπωρο το σώμα μου δεν έκανε για τη βαριά δουλειά του & έτσι, όταν την κοπάνησα από το ποτάμι, ο λιθοκόπος μάλλον θα σκέφτηκε ότι του ήρθε κουτί που απαλλάχτηκε από τέτοιο τομάρι που ολημερίς ξυνότανε, οπότε δεν έκανε την παραμικρή προσπάθεια να με φέρει πίσω.
…
Βασανισμένη ψυχή ο Γουίλιαμ Μπιούλοου Γκουλντ που όπως και χιλιάδες άλλες ψυχές εκείνη την εποχή, σε εκείνο τον τόπο βασανιστηρίων, πλήρωσαν τα κρίματά τους με παντελώς απάνθρωπο τρόπο!
Η ιστορία του -καθρέπτης των ιστοριών των υπολοίπων καταδίκων- σας περιμένει στις σελίδες του Εγχειριδίου Ιχθύων να τις ανακαλύψετε!
[grbk https://www.greekbooks.gr/egcheiridio-ichthyon-mythistorima-se-12-psaria.html%5D
Κριτική και εντυπώσεις
Το μυθιστόρημα «Εγχειρίδιο ιχθύων – Gould’s book of fish», του Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, εκδόθηκε στο εξωτερικό το 2001 και αποτέλεσε το τρίτο έργο του Τασμανού συγγραφέα. Στην Ελλάδα πρωτοκυκλοφόρησε το 2006 από τις εκδόσεις Άγρα και κατόπιν, σε μια αναθεωρημένη μετάφραση, το 2022 από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Όπως χαρακτηριστικά μας αναφέρει η εξαιρετική μεταφράστρια Αθηνά Δημητριάδου, στον Πρόλογο στην Ελληνική Έκδοση, στις πρώτες σελίδες του βιβλίου…
…
Γεννημένος στην Τασμανία, με μακρινούς προγόνους Ιρλανδούς βαρυποινίτες, που εξορίστηκαν εκεί κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Λιμού (1845-1852), ο Φλάναγκαν αποφάσισε να ασχοληθεί με την ιστορία της Αυστραλίας του δέκατου όγδοου και δέκατου ένατου αιώνα, με αφορμή το ενδιαφέρον που του προκάλεσε το Sketchbook of Fishes. Από το 1787, οπότε άρχισαν οι αποστολές βαρυποινιτών από τη Βρετανία στην Αυστραλία, το «αποπαίδι» αυτό της Βρετανικής Κοινοπολιτείας εξελίχθηκε με τον καιρό σε «φυσική φυλακή, σε ένα αχανές αλλόκοτο κολαστήριο, όπου οι τοίχοι περίττευαν».
…
Αυτόν τον τόπο μαρτυρίου, ο ταλαντούχος συγγραφέας ζωντανεύει με ανατριχιαστικό πολλές φορές τρόπο, στις σελίδες του «Εγχειρίδιο ιχθύων – Gould’s book of fish»!
Η ικανότητα του Φλάναγκαν να δημιουργεί λογοτεχνικά αριστουργήματα είναι γνωστή σε όλους μας φαντάζομαι. Άλλωστε δεν είναι υποθέτω, ούτε δική μου ούτε δική σας πρώτη φορά που ερχόμαστε σε επαφή με κάποιο μυθιστόρημά του.
Στο συγκεκριμένο ανάγνωσμα οι ολοζώντανες περιγραφές τόπων και καταστάσεων σοκάρουν και όχι μόνο μία φορά. Πως θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, από την στιγμή που η σκηνή που διαδραματίζεται η ιστορία μας είναι ένα σωφρονιστήριο -ο Θεός να το κάνει- των αρχών του 19ου αιώνα.
Είναι το «Εγχειρίδιο ιχθύων – Gould’s book of fish», του Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, ένα ψυχαγωγικό βιβλίο; Με την έννοια της Αγωγής, ναι είναι και όχι μόνο για τα ηθογραφικά στοιχεία του. Θα σας αφήσει με ένα χαμόγελο στα χείλη; Όχι, αλλά θα σας αφήσει με ένα χαμόγελο ικανοποίησης· αυτό που έχει ο αναγνώστης όταν τελειώσει ένα λογοτεχνικό κόσμημα! Σας το συστήνω να το αγοράσετε και να το διαβάσετε; Με ΟΛΕΣ μου τις δυνάμεις! Θα μαγευτείτε, θα συγκινηθείτε, θα θυμώσετε… θα το λατρέψετε!
Ευχαριστούμε κύριε Φλάναγκαν για αυτό το λαμπρό διαμάντι σας!
Οπισθόφυλλο:
Μια φορά κι έναν καιρό, τότε, το μακρινό 1828, πριν αφανιστούν όλα τα πλάσματα της στεριάς κι όλα τα ψάρια της θάλασσας, ήταν ένας άντρας με το όνομα Γουίλιαμ Μπιούλοου Γκουλντ, ένας κατάδικος στη Γη του Βαν Ντίμεν, που αγάπησε μια μαύρη κι ανακάλυψε πολύ αργά πως η αγάπη δεν είναι ασφαλής. Ο χαζούλης Γκουλντ, ψεύτης, φονιάς, απατεώνας, παραχαράκτης, φαντασιόπληκτος, καταδικάστηκε ισόβια στην πιο βάρβαρη σωφρονιστική αποικία της Κοινοπολιτείας κι εκεί του ανέθεσαν να ζωγραφίσει ένα βιβλίο με ψάρια. Μια φορά κι έναν καιρό συνέβησαν πολλά και φοβερά…
Ένα συναρπαστικό έργο αναστοχασμού της ίδιας της Ιστορίας. Μια γαλήνια, ανατριχιαστική θεώρηση της ύπαρξης του ανθρώπου, που κολυμπά μονάχος στην παγωνιά του απείρου, όπως τα ψάρια στον ωκεανό.
[grbk https://www.greekbooks.gr/egcheiridio-ichthyon-mythistorima-se-12-psaria.html%5D
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Εγχειρίδιο ιχθύων
Gould’s book of fish
Υπότιτλος βιβλίου
Μυθιστόρημα σε 12 ψάρια
Συγγραφέας
Ρίτσαρντ Φλάναγκαν
Richard Flanagan
Μετάφραση
Αθηνά Δημητριάδου
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ημερομηνία έκδοσης
Φεβρουάριος 2006 (εκδόσεις Άγρα)
Φεβρουάριος 2022 (εκδόσεις Ψυχογιός, με αναθεωρημένη μετάφραση)
Αριθμός σελίδων
421
ISBN
978-618-01-4088-0