Μέσα 19ου αιώνα, πεδιάδα Κάντο, Ιαπωνία
Μια από τις πιο αξιοσέβαστες οικογένειες της ευρύτερης περιοχής, με εξέχουσα κοινωνική θέση είναι οι Ογκίνο· ο Αγιασαμπούρο, η γυναίκα του Κάγιο και τα επτά παιδιά τους, δύο αγόρια και πέντε κορίτσια. Η μικρότερη κόρη, η Γκιν, είναι η κεντρική ηρωίδα στο μυθιστόρημα «Πέρα από τα ανθισμένα λιβάδια», του Τζούνιτσι Βατανάμπε, που κυκλοφόρησε το 2010 από τις εκδόσεις Κονιδάρη, σε μετάφραση της Χίλντα Παπαδημητρίου.
Η Γκιν, για να επιστρέψουμε στην ιστορία μας, ήταν η πιο όμορφη και η πιο έξυπνη από τις κόρες Ογκίνο. Όταν ήταν δεκαέξι ετών, την πάντρεψαν με τον πρωτότοκο γιο μιας, εξίσου με την δική της, πλούσιας οικογένειας από ένα κοντινό χωριό. Τρία όμως χρόνια αργότερα, και χωρίς καμία προειδοποίηση, η Γκιν επέστρεψε στο πατρικό της.
Για ποιο λόγο; Ένα μόλις χρόνο μετά τον γάμο της, ο άντρας της την κόλλησε νορίν -βλεννόρροια- που εκείνη την εποχή ήταν ασθένεια ανίατη. Δύο χρόνια ασθενούσε και υπέφερε σωματικά και ψυχικά η Γκιν, μέχρι που βρήκε το θάρρος να εγκαταλείψει το νέο της σπίτι και να γυρίσει στους γονείς της.
Οι Ογκίνο ήταν μια συντηρητική οικογένεια, μέλος μιας πολύ συντηρητικής κοινωνίας, σε μια άκρως συντηρητική εποχή. Οι άγραφοι νόμοι απαγόρευαν σε κάποια γυναίκα να φύγει από το σπίτι του άντρα της και επέβαλαν -σε κάθε περίπτωση- στους γονείς της να την αναγκάσουν να επιστρέψει στην συζυγική στέγη. Ακόμα και αν έπρεπε να επιστρέψει σε εκείνον που την κόλλησε μία ανίατη νόσο; Ακόμα και τότε!
Αυτό τον νόμο θέλησε να ακολουθήσει και ο Αγιασαμπούρο… η Γκιν έπρεπε να επιστρέψει άμεσα στον άντρα και στα πεθερικά της. Η ίδια όμως είχε άλλη άποψη· δεν υπήρχε περίπτωση να γυρίσει στο σπίτι στο οποίο πήγε ένα υγιές κορίτσι δεκαέξι ετών και έφυγε μια άρρωστη κοπέλα με μια ασθένεια από την οποία δεν θα θεραπευόταν ποτέ.
Ευτυχώς για εκείνη, η Κάγιο, η μητέρα της πήρε το μέρος της και κατάφερε να πάρει η κόρη της διαζύγιο και να μείνει στο πατρικό της σπίτι. Μια μακρά μοναχική περίοδος ξεκίνησε για την ηρωίδα μας. Μοναδική ηλιακτίδα στις συννεφιασμένες εκείνες μέρες, η Ογκίε. Η κόρη του γιατρού και δασκάλου της Γκιν που την επισκεπτόταν όσο πιο συχνά μπορούσε. Μορφωμένη με ανεξάρτητο πνεύμα η Ογκίε, έβαλε στην φίλη της τον σπόρο της αναγκαιότητας ενός σκοπού που θα έδινε νόημα, ομορφιά, ενέργεια και δραστηριότητα στη ζωή της.
Ο σπόρος φυτεύτηκε αλλά άργησε λίγους μήνες να ανθήσει. Εντωμεταξύ ταξίδεψε μαζί με την μητέρα της στο Τόκιο και εισήχθη σε νοσοκομείο. Το ημερολόγιο έδειχνε Δεκέμβριο του 1870. Το πιο δύσκολο κομμάτι της θεραπείας -αυτό που σκεφτόταν συνεχώς και μαύριζε τις μέρες της- ήταν η ανά τριήμερο εξέταση του γιατρού στα γεννητικά της όργανα. Ντροπή και εξευτελισμός ήταν τα συναισθήματα που κατέκλυζαν όλη της την ύπαρξη· μην ξεχνάτε σε ποια εποχή είμαστε. Κι αυτό γιατί ο γιατρός ήταν άντρας… αν όμως ήταν γυναίκα; Δεν θα ήταν πιο εύκολη, πιο ευπρεπή η εξέταση;
Έτσι και τότε φύτρωσε ο σπόρος του σκοπού ζωής. Θα γινόταν γιατρός, ώστε να βοηθά τις άλλες γυναίκες που νοσούσαν σε αφροδίσια νοσήματα όπως εκείνη. Δεκαεννέα ετών ήταν τότε. Στο νοσοκομείο έμεινε ένα χρόνο και δύο μήνες, ο καιρός όμως πλέον περνούσε πιο γρήγορα. Το κενό των πραγμάτων που δεν θα μπορούσε να κάνει, είχε γεμίσει με αυτό που θα αγωνιζόταν να πραγματοποιήσει… να σπουδάσει ιατρική!
…
Εκείνο τον καιρό, όποιος ήθελε να πάρει πτυχίο ιατρικής, πόσο μάλλον δυτικής ιατρικής, είχε ελάχιστες επιλογές. Σε ολόκληρη την Ιαπωνία υπήρχαν μόνο τρία ιδρύματα τα οποία απένειμαν πτυχίο ιατρικής: ένα στο Τόκιο, ένα στο Ναγκασάκι και ένα στο Τσίμπα.
…
Καμία από τις σχολές δεν δεχόταν πάνω από είκοσι τριάντα μαθητές κατ’ έτος, και οι νέοι όλης της χώρας ανταγωνίζονταν λυσσαλέα για μια από τις πολυπόθητες θέσεις. Ήταν γνωστό σε όλους ότι μόνο όσοι είχαν μέσο στην καινούρια κυβέρνηση Μέιτζι γίνονταν δεκτοί. Επιπλέον, ακόμα και μετά την αποφοίτηση, οι μέλλοντες γιατροί έπρεπε να δώσουν εξετάσεις για να αποκτήσουν άδεια εξάσκησης της ιατρικής.
Στην περίπτωση της Γκιν υπήρχε ένα ακόμα μεγαλύτερο εμπόδιο: κανένα κρατικό ή ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν δεχόταν γυναίκες και κανείς δεν μπορούσε να δώσει τις εξετάσεις για την άδεια εξάσκησης χωρίς να έχει τελειώσει κάποιο από αυτά. Όλοι οι πιθανοί δρόμοι που θα μπορούσε να ακολουθήσει η Γκιν, ήταν πλήρως και ανέκκλητα κλειστοί για τις γυναίκες.
…
Πολλά τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει, με πρώτο απ’ όλα τις αντιρρήσεις της μητέρας της: Που ακούστηκε γυναίκα να σπουδάζει και μάλιστα γιατρός; Με πολύ κόπο και αμοιβαίες υποχωρήσεις, η πολυπόθητη συγκατάθεση δόθηκε μήνες αργότερα και έτσι το 1873, σε ηλικία εικοσιδύο ετών, η Γκιν ξεκίνησε για το Τόκιο, για το όνειρο, για τις σπουδές.
Από την οικογένεια έλαβε την άδεια και χρήματα ικανά να την συντηρήσουν για ένα μόλις χρόνο. Ο μεγάλος της αδελφός -αρχηγός της οικογένειας μετά τον θάνατο του πατέρα της- την αποχαιρέτησε τονίζοντας της ότι δεν έχει να περιμένει καμία άλλη βοήθεια από αυτούς.
Μιας και πρόκειται για αληθινή ιστορία -η Γκιν Ογκίνο ήταν όντως η πρώτη πιστοποιημένη γυναίκα ιατρός στην Ιαπωνία με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος- γνωρίζουμε την κατάληξη. Αλλά, τα όσα θα αντιμετωπίσει μέχρι να πραγματοποιήσει το όνειρό της αλλά και κατόπιν μέχρι να αφήσει την τελευταία της πνοή, θα τα μάθετε όταν με το καλό διαβάσετε το «Πέρα από τα ανθισμένα λιβάδια», του Τζούνιτσι Βατανάμπε.
Η Γκίνκο Ογκίε (Ginko Ogino) -άλλαξε το μικρό της όνομα καθώς την ενοχλούσαν τα σύντομα και εύκολα γυναικεία ονόματα- ήταν ένας αξιοθαύμαστος άνθρωπος. Παράδειγμα σθένους, ακεραιότητας και προσήλωσης σε ένα στόχο. Πάλεψε, με νύχια και με δόντια, σε ένα τόπο και σε μία εποχή που κυριαρχούσαν τα γνωμικά: «τα κορίτσια που θέλουν να μορφωθούν, ντροπιάζουν όλη την οικογένεια», «καλύτερα να υπηρετείς τον άντρα σου παρά να μορφωθείς», και «η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι».
Το γεγονός ότι το βιβλίο του Ιάπωνα συγγραφέα δεν είναι ιστορικό δοκίμιο αλλά μια όμορφα διατυπωμένη ιστορία, με πολλούς χαρακτήρες και πάμπολλα ηθογραφικά στοιχεία, είναι ένας ακόμα λόγος να το αγοράσετε. Βασικός βέβαια λόγος παραμένει το να γνωρίσετε την ζωή και τους αγώνες μιας γυναίκας που χάραξε και άνοιξε δρόμους -για τις άλλες γυναίκες- ενάμισι αιώνα περίπου πριν την δική μας εποχή. Ενός εκπληκτικού ανθρώπου που δικαιωματικά ανήκει στην γειτονιά των ανά τους αιώνες Παγκοσμίως Σημαντικών Προσωπικοτήτων.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Η Γκίνκο Ογκίνο είναι μια νεαρή κοπέλα από εύπορη οικογένεια, η οποία μοιάζει προορισμένη να ζήσει μια συμβατική ζωή στην ανδροκρατούμενη ιαπωνική κοινωνία του 19ου αιώνα. Όταν ο σύζυγός της τη μολύνει με βλεννόρροια, η Γκίνκο παίρνει διαζύγιο, γεγονός ατιμωτικό για τα ήθη της εποχής. Η ταπείνωση των εξετάσεων και της θεραπείας που υφίσταται από τους άντρες γιατρούς την κάνουν ακόμη πιο δυνατή. Στα δεκάξι της χρόνια τολμά και αποφασίζει να γίνει η ίδια γιατρός, ώστε να βοηθήσει τις γυναίκες που πάσχουν από ανάλογες ασθένειες να γλιτώσουν την ντροπή που βίωσε εκείνη.
Η οικογένειά της την αποκληρώνει και η Γκίνκο πρέπει να παλέψει για να αποδείξει όχι μόνο ότι, αν και γυναίκα, μπορεί να σπουδάσει Ιατρική, αλλά και ότι μπορεί να ασκήσει με αξιώσεις το επάγγελμα. Όταν μετά από αρκετά χρόνια εδραιώνει τη φήμη της ως σπουδαία γιατρός, μια καινούρια ανατροπή έρχεται στη ζωή της, ο έρωτας για έναν πολύ νεότερό της άντρα.
Το “Πέρα από τους ανθισμένα λιβάδια” βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Γκίνκο Ογκίνο, της πρώτης γυναίκας γιατρού στην Ιαπωνία, και αποδίδει πιστά την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα της και του κόσμου της με συναρπαστικό και συγκινητικό τρόπο.