Εκδόσεις Λιβάνης, 2016
Σελ. 159
Στις μέρες μας η νεολαία της Ευρώπης δεν πεθαίνει μαζικά στα χαρακώματα ή τα πεδία της μάχης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για όσους φεύγουν πρόωρα από τη ζωή αιτία είναι μάλλον τροχαία δυστυχήματα και οι αυτοκτονίες. Κάποια από τα βάσανα της νεολαίας είναι η κατάθλιψη, ο αλκοολισμός, η παχυσαρκία… που είναι άμεσες συνέπειες της απόγνωσης. Φοβίες της είναι το μέλλον και ο κίνδυνος της ανεργίας και της ανασφάλειας, που προκαλεί η χρηματοπιστωτική κρίση. Η μαζική ανεργία έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην κοινωνία μας, έχοντας ως συνέπεια την αυξανόμενη εργασιακή επισφάλεια και την περιθωριοποίηση μιας ολόκληρης μερίδας πληθυσμού. Για έναν άνεργο, ο αποκλεισμός από τον εργασιακό τομέα σημαίνει αδυναμία να χτίσει τη ζωή του και απουσία κάθε προοπτικής. Με διαφορά ενός αιώνα, μήπως η «η μάχη για μια θέση εργασίας» είναι μια νέα «μάχη του ποταμού Μάρνη»;
Η χρηματοπιστωτική κρίση από το 2008 μέχρι το 2015, έφερε στην ανεργία πάνω από 61 εκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο. Η κρίση πολύ βαθιά φαίνεται πως αποτελεί απόρροια ενός παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού πολέμου, που μαστίζει και φτωχοποιεί σε μεγάλο βαθμό την συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού του πλανήτη. Η σύρραξη είναι ασύμμετρη, διότι διεξάγεται από μια χρηματοπιστωτική ελίτ, μια απειροελάχιστη μειονότητα, που αντιπροσωπεύει μόλις το 0,001% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι πολεμικές ζώνες είναι πολλές και σε διάφορες ηπείρους. Η Ευρώπη είναι μια από αυτές, με την Ελλάδα και την Αθήνα αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο. Η Αφρική αποτελεί μια ακόμη ζώνη όπου διεξάγεται αυτός ο δίχως σύνορα πόλεμος. Τώρα όπως και άλλοτε, προκειμένου να καλυφθούν ισχυρές τράπεζες έναντι των κινδύνων που έχουν αναλάβει, αλλά για να διατηρηθούν ζωντανές, απαιτούνται κάποιες θυσίες, ακόμη και αν πρέπει να θυσιαστεί η ίδια η δημοκρατία…
Το 2014 στην Ελλάδα το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν σε 27% και περί το 44% των κατοίκων ζούνε κάτω από το όριο φτώχειας του 2009. Στη Γερμανία, την οικονομική μηχανή της Ευρώπης, εκατομμύρια άνθρωποι επιβιώνουν με μισθούς πείνας. Στην Ιταλία περί το 12% των οικογενειών ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Στην Ισπανία στο δράμα των εξώσεων συνεχίζεται. Στις ΗΠΑ η κατάσταση είναι παρόμοια, με πάνω από 46 εκατομμύρια Αμερικανών να ζούνε κάτω από το όριο φτώχειας.
Οι ηλεκτρονικές χρηματοπιστωτικές αγορές είναι αυτές που καθορίζουν ποιος θα είναι ο οικονομικός, δημοσιονομικός και συνεπώς κοινωνικός προσανατολισμός των χωρών!! Οι αρχηγοί είτε είναι αριστεροί είτε δεξιοί, πρέπει να εφαρμόσουν μία και μόνη πολιτική αυτή των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτό προσομοιάζει σε μια μορφή δικτατορίας. Η περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η επίθεση δεν γίνεται πια με τανκς όπως το 1967 αλλά μέσω των τραπεζών…
Με την έλευση της πρώτης παγκοσμιοποίησης, από τη δεκαετία του 1870 έως το 1914 τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι προσπάθησαν να στρέψουν όλο και περισσότερο την εθνική αποταμίευση προς τις χώρες του εξωτερικού. Το 1917 το 44% των ρωσικών τραπεζών βρισκόταν ακόμα σε ξένα χέρια, εκ των οποίων σχεδόν το ήμισυ ήταν υπό γαλλική κυριότητα. Σήμερα με τη δεύτερη παγκοσμιοποίηση, το οικονομικό Ελντοράντο, δεν είναι πλέον ρωσικό αλλά κινεζικό και οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες εμπλέκονται άμεσα στον μηχανισμό των επενδύσεων στην Κίνα.
Οι μεγάλες τράπεζες και επενδυτικοί οργανισμοί κερδοσκοπικού χαρακτήρος, όχι μόνο παίζουν στο καζίνο, αλλά συνήθως τζογάρουν με λεφτά που δεν είναι δικά τους: τα χρήματα των φορολογουμένων, των συνταξιούχων, των πελατών συμπεριλαμβανομένων και των μετόχων!!
Σήμερα πολλές μεγάλες τράπεζες καθώς και αμοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα είναι σημαντικοί μέτοχοι και πελάτες των οίκων αξιολόγησης. Το γεγονός αυτό γεννά έντονη σύγκρουση συμφερόντων… Έξι μεγάλες τράπεζες πρόσφατα, χειραγώγησαν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, το Libor. Η χρηματοπιστωτικοποίηση της οικονομίας αντιβαίνει στις θεμελιώδεις αρχές του φιλελευθερισμού. Σήμερα επικρατεί η οικονομική λογική του καζίνου, η φτωχοποίηση και η ευθραυστότητα ολόκληρων κομματιών της κοινωνίας και έχουμε μια δημοκρατία μάλλον εικονική παρά πραγματική.
Η χρεοκοπία των ηθών, που συνδέεται με την υποδούλωση της ελίτ, είναι καταστροφική και πολύ πιο ανησυχητική από την χρεοκοπία μιας επιχείρησης ή μιας χώρας. Είναι καταστροφική καθώς πρόκειται για τον αφανισμό των αξιών στις οποίες εδράζεται η κοινωνία μας. Η αποταμίευση, ως αποτέλεσμα της τίμιας εργασίας, η εμπιστοσύνη και η υπευθυνότητα αντικαθίστανται από τον πυρήνα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, από το χρέος, τον κυνισμό και την κοινωνικοποίηση των ζημιών. Όσο για τις αξίες που δε μετριούνται με το χρήμα, που είναι και οι πιο σημαντικές, όπως η αγάπη, η φιλία και η τιμή, τείνουν να ακυρώνονται και να απορρίπτονται ως απολιθώματα…
Ο πολιτικός κόσμος ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη σύγχρονη κρίση.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ολοκληρώθηκε με την εξάλειψη τεσσάρων αυτοκρατοριών: της Ρωσίας, της Αυστροουγγαρίας, της Γερμανίας (Β Ράιχ) και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η εξεύρεση λύσεων για την τρέχουσα κρίση απαιτεί την αναδιάταξη ενός άλλου τύπου αυτοκρατοριών. Είναι τουλάχιστον τέσσερις: η χρηματοπιστωτική αυτοκρατορία, η αυτοκρατορία της ενέργειας, η στρατιωτική αυτοκρατορία και η αυτοκρατορία των τεχνολογιών της πληροφορικής.
Σύμφωνα με τον Μαρκ Σενέ τα μέτρα με σκοπό να τεθεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας στην υπηρεσία της οικονομίας και της κοινωνίας είναι:
– Η ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα
– Πιστοποίηση και έλεγχος των προϊόντων που διατίθεται από τις τράπεζες
– Διαφάνεια και φορολόγηση των χρηματοπιστοοικονομικών συναλλαγών
– Λογιστικός έλεγχος του χρέους και εποπτεία των οργανισμών αξιολόγησης πιστοληπτικής διαβάθμισης
– Αναθεώρηση της εκπαίδευσης της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επιστήμης
Η υλοποίηση όλων αυτών των μέτρων απαιτεί από την πλευρά των πολιτικών ικανότητα και… σθένος. Οι πολιτικοί έχουν ευθύνη τόσο απέναντι στη σύγχρονη γενιά, όσο και απέναντι στις μελλοντικές γενιές που έχουν το απαραίτητο δικαίωμα να ζήσουν με τιμή και αξιοπρέπεια.
Πρόκειται για ένα αμείλικτο δοκίμιο. Πρόκειται για Αριστούργημα. Διαβάστε το.
Ο Μαρκ Σενέ είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Διετέλεσε αναπληρωτής κοσμήτορας στην Ανώτατη Εμπορική Σχολή του Παρισιού. Εδώ και πολλά χρόνια μελετά σε βάθος και αναλύει με κριτική ματιά τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής ΜΚΟ Finance Watch και του πολιτικού και οικονομικού φόρουμ Contrepoint.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Σήμερα, στο όνομα της ικανοποίησης των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι οποίες είναι φύσει ανικανοποίητες, οι σύγχρονες γενιές υποφέρουν.
Το 1914, στον βωμό του έθνους, η νεολαία της Ευρώπης θυσιάστηκε στους μαζικούς τάφους ενός μακρόχρονου και αδυσώπητου πολέμου. Τώρα, όπως και τότε, η δημοκρατία καταβαραθρώνεται καθώς οι ασκούμενες πολιτικές δεν ανταποκρίνονται ούτε στα συμφέροντα αλλά ούτε και στις επιδιώξεις της πλειοψηφίας.
Η επίλυση αυτής της κρίσης, η θεραπεία αυτού του καρκίνου που κατατρώει την κοινωνία, απαιτεί σεβασμό προς τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες: αφενός, η δημοκρατία χρειάζεται ανάνηψη για να βγει από το κώμα της και, αφετέρου, το χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να επαναπροσδιορίσει τη θέση του, ώστε να τεθεί στην υπηρεσία της οικονομίας και της κοινωνίας.
Ένα αμείλικτο δοκίμιο, στο οποίο καταδεικνύεται πώς κινητοποιούνται τα λόμπι του χρηματοπιστωτικού τομέα για να παρεμποδίσουν οποιαδήποτε πρόοδο προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι παράδοξο το γεγονός ότι μια μικρή μειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού είναι σε θέση να επιβάλλει τη βούλησή της στο σύνολο της κοινωνίας.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές και οι μεγάλες τράπεζες έχουν αποκτήσει μέγεθος, πολυπλοκότητα και αδιαφάνεια σε τόσο ανησυχητικό βαθμό, που τους επιτρέπει να αυξήσουν ακόμα περισσότερο την ισχύ τους.
Σε διεθνές επίπεδο, οι εκλεγμένες διοικήσεις, είτε είναι της Αριστεράς είτε της Δεξιάς, εφαρμόζουν την ίδια οικονομική πολιτική, μια πολιτική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χρηματοπιστωτικής αριστοκρατίας και απλώς επιτείνει την κρίση και δυσχεραίνει τις προοπτικές για το μέλλον.