Μια νύχτα του Νοέμβρη, στα 1808, ξεκινούν όλα αυτά που σκάλωσαν στο μυαλό του συγγραφέα και μέσω της πένας του μεταφέρθηκαν στο χαρτί αποκτώντας “σάρκα και οστά”. Έτσι γεννήθηκε ένα από τα πλέον αξιόλογα μυθιστορήματα που μπορείτε να βρείτε από το Μάη του 2011 στα βιβλιοπωλεία. Τίτλος του ο «Άγιοι δαίμονες – Εις ταν Πόλιν», συγγραφέας ο Γιάννης Καλπούζος και μέσο οι εκδόσεις Μεταίχμιο.
Μια νύχτα φθινοπώρου, που η πόλη των πόλεων, η Βασιλεύουσα, η Κωνσταντινούπολη, τυλίχτηκε στις φλόγες…
…
«Γιαγκίν!»
«Γιαγκίν βαρ!» ακούστηκαν οι φοβερές κραυγές μέσα στη νύχτα, θαρρείς κι έκραζε ο ίδιος ο Σατανάς.
Όπως τους τρελούς μάς εσήκωσε ο φόβος απ’ τα στρώματα. Μαζωχτήκαμε στη μεγάλη σάλα και φαίνονταν οι θωριές μας να γυροφέρνουν καθώς φέγγιζε στα παράθυρα η πυρκαγιά.
…
Ανταριασμένοι γιομίζαμε τα χαράρια με ρούχα, στρωσίδια, μπακίρια, στρώματα και μικροπράγματα. Φορτώθηκε ο πατέρας ένα σεντούκι, εμείς τα χαράρια και τα βγάλαμε στην αυλή. Επήγαμε κι ήρθαμε άλλες δυο τρεις φορές συνάζοντας ό,τι γινόταν να κουβαληθεί κι εβγήκαμε κατόπιν οι σερνικοί στο σοκάκι. Μυρμηγκιά κόσμου με φωνές, κλάματα, προσευχές και σπρωξίματα τραβούσε κατά τη θάλασσα.
…
Εκεί, κοντά στην ασφάλεια του νερού, κατέφυγε και η οικογένεια του Τζανή, του αφηγητή και κεντρικού χαρακτήρα στο «Άγιοι δαίμονες – Εις ταν Πόλιν», του Γιάννη Καλπούζου. Το πέμπτο παιδί της φαμελιάς του γιατρού Αναστασίου Κομνά -σπουδαγμένου στην Πίζα της Ιταλίας-, ήταν ο Τζανής και είχε καβαλήσει μέχρι τότε μοναχά μια ντουζίνα χρόνια. Από την φωτιά γλύτωσαν όλοι τους, όμως η μοίρα είχε πολλά ακόμα γραμμένα για αυτούς, και κυρίως για τον έφηβο ήρωα μας! Είναι εξάλλου μια δύσκολη περίοδος για τους Έλληνες της Πόλης μιας και μας χωρίζουν μόνο λίγα χρόνια από την στιγμή που θα ξεσπάσει η Επανάσταση του ’21 στην Μητέρα Ελλάδα.
Μόλις τέσσερα χρόνια μετά το γιαγκίνι του 1808, στα δέκα έξι του, ο Τζανής κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρο του. Έγινε ουστάς (μάστορας-τεχνίτης) της συντεχνίας των μυροπωλών και μετέτρεψε το αχτάρικο (ψιλικατζίδικο) του παππού του, σε μελχεμτζίδικο (μυροπωλείο), ασκώντας την τέχνη της παρασκευής αρωμάτων με πολύ επιτυχία. Αυτά βέβαια είναι τα ευχάριστα που του συνέβησαν, γιατί τα περισσότερα από αυτά που θα ζήσει τα επόμενα χρόνια είναι τραγικά. Τι να πρωτοπιάσεις; Την πανούκλα που παρ’ ολίγον να του στοιχίσει την ζωή; Τον εγκλεισμό του στο κολαστήριο του Μπάνιον (την φυλακή της Κωνσταντινούπολης); Ή όλα όσα ακολούθησαν που φαντάζουν τόσο μα τόσο πολλά για να τα αντέξει ένας άνθρωπος μόνος του;
Μια έντονη, συναρπαστική και πάνω απ’ όλα σκληρή ζωή, ξετυλίγεται στις σελίδες αυτού του εξαιρετικού μυθιστορήματος. Μια ζωή ενός Έλληνα της Πόλης και σιμά της οι ζωές όλων των Πολιτών -ανεξαρτήτου φυλής και θρησκείας- σε μια από τις σημαντικότερες περιόδους της Ιστορίας του Έθνους μας.
Αυτό που με μάγεψε -και είμαι σίγουρος ότι θα μαγέψει και εσάς είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Γιάννης Καλπούζος. Ένα κομψοτέχνημα, ένα λογοτεχνικό ψηφιδωτό -απείρου κάλλους- στο οποίο το κάθε κομματάκι, η κάθε λέξη, είναι τοποθετημένη με επιμέλεια και περισσή μαεστρία. Η ανάγνωση κυλά αβίαστα, αλλά καθυστερεί επειδή πολλές -πάρα πολλές- φορές γυρνάς να ξαναδιαβάσεις κάποια πρόταση, κάποια παράγραφο για να απολαύσεις ξανά αυτή την μαγική αίσθηση που σου μεταδίδει!
Το δεύτερο στοιχείο του «Άγιοι δαίμονες – Εις ταν Πόλιν», που πιστεύω ότι θα κάνει κι εσάς να το λατρέψετε είναι τα πάμπολλα ηθογραφικά στοιχεία που βρίσκονται στις γραμμές του…
…
Μας πήρε να γλεντάμε σχεδόν ως το πρωί και χαιρετήσαμε τελευταίοι τον Θεοφίλη. Για τρεις ημέρες δεν θα τον ξαναέβλεπε κανένας. Κατά το έθιμο, ο γαμπρός και η νύφη κλείνονταν στο σπίτι για τρία μερόνυχτα. «Μη βγουν τα γράμματα» όπως λαλούσαν, δηλαδή μη χαθούν οι ευχές όπου διάβασε ο παπάς.
…
Και το τρίτο και καλύτερο, οι ολοζώντανες εικόνες από την Πόλη της εποχής εκείνης…
…
Άνθρωποι όλων των φυλών ήσαν ξεχυμένοι στους δρόμους ωσάν ατέλειωτο ποτάμι κι άλλοι κάθονταν σταυροπόδι ή σε σκαμνιά στις άκρες καπνίζοντας τσιμπούκια και ναργιλέδες. Απλοί άνθρωποι με τις φαμίλιες τους, γενίτσαροι, γαλιοντζήδες, τούρκοι αξιωματούχοι, Φράγκοι, χανούμισσες με μαύρους ευνούχους, και αφέντες με τους δούλους να κουβαλούν οπίσω τους τα μακρύλαιμα τσιμπούκια τους. Πραματευτάδες περιδιάβαιναν ή στέκονταν στις γωνιές με κεριά αναμμένα δίπλα τους. Άστεγοι κάθονταν στα σκαλοπάτια των τζαμιών. Μυρωδιές ψητών αρνιών έσμιγαν με κείνες του μπακλαβά, των ροδοκόκκινων ραχάτ λουκούμ, του ασουρέ, του χαλβά και των λοκμάδων, ενώ μουσικές ακούγονταν από παντού.
…
Αδιαμφισβήτητα, ο Γιάννης Καλπούζος -που γνωρίσαμε και χαρήκαμε στο «Ιμαρέτ»- έχει την στόφα του μεγάλου λογοτέχνη και κάθε βιβλίο του αποτελεί ένα λαμπερό αστέρι στο στερέωμα των ελληνικών γραμμάτων. Είμαι βέβαιος ότι το «Άγιοι δαίμονες – Εις ταν Πόλιν» θα χαρίζει το φως του για πολλά πολλά χρόνια στους βιβλιόφιλους και θα τους θυμίζει ότι η ανάγνωση, όταν στα χέρια σου κρατάς ένα τέτοιο βιβλίο, είναι από τις μεγαλύτερες χαρές και απολαύσεις που υπάρχουν!
[grbk https://www.greekbooks.gr/kalpuzos-giannis.person?filters=TotalSales&pageNo=1%5DΑπό το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Μυθοπλασία και πραγματικότητα συνυφαίνονται στο υφαντό της Πόλης από το 1808 ως το 1831. Καθημερινή ζωή, έρωτες, δυνατές φιλίες, πλούτη, φτώχεια, οραματιστές, συμμορίες των δρόμων, χασικλήδες, δερβίσηδες, γενίτσαροι, αρνησίθρησκοι, κρυπτοχριστιανοί, δεισιδαιμονίες, ερωτικά ξόρκια, χαμένα όνειρα, οι γυναίκες στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού, πυρκαγιές, παζάρια, βεγγέρες, καπηλειά των 1000τ.μ., η τρομερή φυλακή του Μπάνιον, το μπουντρούμι και η αστυνομία του Πατριαρχείου, κοινά σχολεία, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, ερωμένες Πατριαρχών, λεσβίες, αρώματα, λάσπες, βασανιστήρια, πανούκλα, προεπαναστατική περίοδος, Φαναριώτες, συνωμοσίες, μυστικές εταιρείες, προδότες, μισαλλοδοξία, οι σφαγές στην Πόλη το 1821, Ρωμιοί, Οθωμανοί, Αρμένιοι, Φράγκοι, Εβραίοι. Κι ακόμα, Πόντος, Χίος, Δραγατσάνι, Μανιάκι, Αλεξάνδρεια.
Πόθος, φόβος, όχλος, άγιοι και δαίμονες. Ένα επικό μυθιστόρημα που καθηλώνει τον αναγνώστη με την περιπετειώδη ζωή των ηρώων του, την ατμόσφαιρά του, τη χειμαρρώδη γλώσσα του, το συναίσθημα, τον στοχασμό, τις αστείες καταστάσεις και την ολοζώντανη αναπαράσταση της εποχής εκείνης.