Αν μου έκαναν την ερώτηση ποιο βιβλίο από όσα έχω στην βιβλιοθήκη μου θα κρατούσα, αν ήμουν υποχρεωμένος να αποχωριστώ όλα τα υπόλοιπα, το «1984» του Τζωρτζ Όργουελ θα ήταν η πρώτη επιλογή μου. Κατά την γνώμη μου, είναι ένα από τα συγκλονιστικότερα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το «1984» γράφτηκε από τον Όργουελ στα μέσα του προηγούμενου αιώνα και εκδόθηκε το 1949, ένα χρόνο πριν τον θάνατο του.
Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο Ουίνστον Σμίθ. Ένας κυβερνητικός υπάλληλος και μέλος του εξωτερικού κόμματος της Ωκεανίας, μιας από τις τρεις χώρες που είναι χωρισμένος πλέον ο πλανήτης. Τα γεγονότα διαδραματίζονται το έτος 1984 (από εκεί έχει πάρει και το όνομα του το βιβλίο) μια χρονολογία μελλοντική αυτής που ο Όργουελ το έγραψε. Οι κοινωνικές τάξεις στην Ωκεανία είναι τα μέλη του εσωτερικού κόμματος (που ασκούν την διοίκηση της χώρας), τα μέλη του εξωτερικού κόμματος (οι κρατικοί υπάλληλοι) και οι προλετάριοι (που είναι απλά τα εργατικά χέρια της χώρας).
Το κόμμα ασκεί την εξουσία έχοντας καταλύσει κάθε έννοια ελευθερίας. Όλοι παρακολουθούνται, ακόμα και μέσα στα σπίτια τους, με την βοήθεια τηλεοθονών. Όλα και όλοι ελέγχονται από τον Μεγάλο Αδερφό. Όλα οφείλονται και πηγάζουν από τον Μεγάλο Αδερφό. Ένα πρόσωπο που χρησιμοποιείται για την προσωποποίηση του κόμματος. Η ελευθερία έκφρασης αλλά ακόμα και σκέψης έχει ποινικοποιηθεί.
Στην προσπάθεια να ελεγχθεί, έχοντας ως στόχο να καταργηθεί, η σκέψη, χρησιμοποιείται η γλώσσα. Η εξουσία ετοιμάζει την «Νέα Ομιλία». Ο Όργουελ με το στόμα του Σάιμ (συναδέλφου του Ουίνστον) αναφέρει στο βιβλίο: «…η Νέα Ομιλία είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που το λεξιλόγιο της λιγοστεύει κάθε χρόνο…» και προσθέτει «…ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης. Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς…».
Ο Ουίνστον προσπάθησε να εναντιωθεί σε όλη αυτήν την κατάσταση. Έκρινε την εξουσία όταν αυτό ήταν αδιανόητο. Ερωτεύθηκε όταν ο έρωτας είχε γίνει κολάσιμη πράξη. Σκεφτόταν όταν η σκέψη έτεινε να καταργηθεί. Τα κατάφερε τελικά; Άλλαξε κάτι στην ζωή του και στην ζωή των συνανθρώπων του; Αυτό είναι κάτι που θα το μάθετε όταν διαβάσετε το αριστούργημα του Τζωρτζ Όργουελ.
Το βιβλίο μισό αιώνα μετά την συγγραφή του, δυστυχώς, τείνει να γίνει προφητικό. Με αφορμή την παγκόσμια τρομοκρατία και την ασφάλεια, καταργούνται καθημερινά ατομικές ελευθερίες. Υπάρχουν κάμερες στους δρόμους, παρακολουθούνται οι επικοινωνίες και ο άνθρωπος όλο και λιγότερο νιώθει ελεύθερος. Φυσικά δεν ζούμε στην «Ωκεανία», τουλάχιστον όχι ακόμα. Μπορούμε να αλλάξουμε αυτήν την πορεία; Σίγουρα μπορούμε να προσπαθήσουμε. Το να κρίνουμε τις ενέργειες της εξουσίας και να σκεπτόμαστε είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Το να αγωνιζόμαστε για την ελευθερία έκφρασης και δράσης είναι ένα επόμενο. Τέλος το να μην αφήσουμε την γλώσσα μας, που είναι μια από τις πλουσιότερες γλώσσες του ανθρώπινου γένους, να συρρικνωθεί. Είναι ένα εργαλείο που θα μας βοηθήσει να μην κληρονομήσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας μια «Ωκεανία».
Το «1984» κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Κάκτος.
«1984», του Τζωρτζ Όργουελ (George Orwell)
Το άρθρο εκφράζει και αντανακλά τις προσωπικές θέσεις και απόψεις του συγγραφέα και αποτελεί έργο προσωπικής του έρευνας και εργασίας. Έχει γίνει προσπάθεια να σας παρέχει αντικειμενική πληροφόρηση, αλλά σε θέματα υγείας, διατροφής και όχι μόνο, πάντοτε πρέπει να ζητάμε τη συμβουλή ενός ειδικού.