Εκδόσεις Κάκτος
Εκδόθηκε ένα πολύ ωραίο και χρηστικό Ημερολόγιο για το 2021. Είναι αφιερωμένο στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Έχει πολλές σημειώσεις με ημερομηνίες, μάχες και γεγονότα του 1821 και σκέψεις και επισημάνσεις αγωνιστών, συγγραφέων κ.α.
Παραθέτουμε κάποια αποσπάσματα από αυτό το Ημερολόγιο του 2021:
Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε επτά χρόνια πριν από την έναρξη της Μεγάλης Επανάστασης του 1821, με σκοπό να συντονίσει τις προσπάθειες των υπόδουλων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Η οργάνωση ιδρύθηκε μυστικά στην Οδησσό της Ρωσίας, το 1814, από τρεις άσημους εμπόρους, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Αρτινό Νικόλαο Σκουφά.
Αν ο Κοραής είναι ο παιδαγωγός του Έθνους, ο Ρήγας είναι ο εθνοαπόστολος.
Γ. Σκαρίμπας
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αναλαμβάνει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας τη στιγμή που η δυναμική της εξέγερσης του ελληνικού λαού έχει δρομολογηθεί από την Εταιρεία τα προηγούμενα χρόνια. Οι μυήσεις στην Εταιρεία αυξάνονταν ραγδαία και η επερχόμενη Ελληνική Επανάσταση απαιτούσε επειγόντως σχεδιασμό, συντονισμό και οργάνωση. Αυτό ακριβώς ανέλαβε να κάνει ο πρίγκιπας Υψηλάντης.
Χ. Γούδης
Ο Αθανάσιος Δράκος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους αγωνιστές της ελευθερίας.
Η Συνέλευση της Βοστίτσας κατά τους ιστορικούς ήταν η συνάντηση που έγινε από τους Φιλικούς της Βόρειας Πελοποννήσου στη Βοστίτσα (Αίγιο), από τις 26 έως τις 30 Ιανουαρίου του 1821, με σκοπό την οργάνωση και τον προσδιορισμό του χρόνου εκδήλωσης της επερχόμενης Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο.
Η καρδιά του ΄21 …μίλησε με των καρυοφυλλιών τις ντουφεκιές και με των γιαταγανιών του τις αδράξες.
Γ. Σκαρίμπας
Χωρίς αρετή και πόνο εις την πατρίδα και πίστη εις την θρησκεία τους, έθνη δεν υπάρχουν.
Ι. Μακρυγιάννης
Τα τηγανόψαρα, η Πόλη, ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς ήταν η «μεταεικοσιενική» εφεύρεση των ελλαδικών μόνο παπάδων.
Γ. Σκαρίμπας
Στις 14 Μαρτίου 1821, ο Νικόλαος Σολιώτης, μυημένος στην Φιλική Εταιρεία, με προτροπή του Παπαφλέσσα, έστησε ενέδρα και προσέβαλε στις Πόρτες, πλησίον του Αγριδίου Χελμού, τους Τούρκους ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του καϊμακάμη Σελίχ στον Χουρσίτ πασά στα Ιωάννινα. Αυτό είναι το πρώτο επεισόδιο του Εθνικού Αγώνα.
Στις 17 Μαρτίου 1821, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κηρύσσει την έναρξη της Επανάστασης στην Αρεόπολη, στην πλατεία της οποίας και προ του ναού των Ταξιαρχών εστήθη η πρώτη σημαία του Αγώνος, η οποία έφερε στη μια πλευρά το σπαρτιατικό πρόσταγμα «Ή ταν ή επί τας», στη δε άλλη πλευρά τις λέξεις «Ελευθερία ή Θάνατος».
Στις 18 Μαρτίου 1821, μετά από σύσκεψη στη Μονή της Αγίας Λαύρας, υπό την προεδρία του Επισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, επακολουθεί η ορκωμοσία των οπλαρχηγών και προκρίτων που ήταν εκεί και κηρύσσεται η έναρξη της Εθνεγερσίας.
Στις 21 Μαρτίου 1821, δύναμη 600 περίπου Ελλήνων, με επικεφαλής τους Πετμεζαίους, τον Ασημάκη Φωτήλα, τον Σωτήρη Χαραλάμπη και τον Νικόλαο Σολιώτη, επιτίθεται κατά των Τούρκων στην περιοχή των Καλαβρύτων και αναγκάζει τον διοικητή της τουρκικής φρουράς Αρναούτογλου να παραδώσει την πόλη. Κατά τη διάρκεια των μαχών φονεύεται ο Νικόλαος Σολιώτης, από τους πρώτους νεκρούς της Εθνεγερσίας μας. Οι επαναστάτες μπαίνουν στην Πάτρα και υψώνουν επαναστατική σημαία (κόκκινη με μαύρο σταυρό στη μέση).Ορκίζονται στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου παρουσία των Παλαιών Πατρών Γερμανού. Αυτή είναι η πρώτη επαναστατική πράξη στη νότια Ελλάδα.
Στις 23 Μαρτίου 1821, ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς, οι Μαυρομιχαλαίοι κ.α., με δύναμη 2000 οπλισμένων Μανιατών, εισβάλλουν στην Καλαμάτα, ελευθερώνουν την πόλη και συλλαμβάνουν τον Σουλεϊμάν Αγά και τη φρουρά του.
Στις 25 Μαρτίου 1821 κηρύσσεται η Επανάσταση στην Κορώνη, τη Μεθώνη και την Πύλο. Η 25η Μαρτίου ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως επίσημη επέτειος της εκρήξεως της Ελληνικής Επαναστάσεως «ως συνενούσα συμβολικώς όλα τα επαναστατικά κινήματα του 1821», καίτοι ο αγώνας είχε αρχίσει μερικές μέρες πρωτύτερα. Η καθιέρωση έγινε με το από 15 Μαρτίου 1838 διάταγμα του Όθωνος.
10 Απριλίου 1821 υψώνεται η σημαία της Επανάστασης στα Ψαρά. Απαγχονισμός του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ στην Κωνσταντινούπολη. Οι επαναστάτες μετά από πολιορκία δύο εβδομάδων καταλαμβάνουν το φρούριο των Σαλώνων (πρώτο Κάστρο που ελευθερώνεται σε ολόκληρη την επαναστατημένη επικράτεια).
Ο Αθανάσιος Διάκος ηττάται από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις υπό τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη, στη γέφυρα της Αλαμάνας. Ο επίλογος της μάχης που στοίχισε τη ζωή σε 200 Έλληνες και 500 Οθωμανούς, γράφτηκες την επόμενη ημέρα. Ο Αθανάσιος Διάκος βρίσκει μαρτυρικό θάνατο. Οι Τούρκοι τον παλούκωσαν, ζωντανό, με ένα σουβλί…
8 Μαΐου 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αντιμετωπίζει με απόλυτη επιτυχία στο Χάνι της Γραβιάς ισχυρές τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις υπό τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη. Στη μάχη αυτή, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με μόνο 120 άνδρες νίκησε τον στρατό του Ομέρ Βρυώνη.
9 Ιουνίου 1821 οι Τούρκοι του Αγρινίου παραδίνονται στον Γ. Βαρνακιώτη.
25 Ιουνίου 1821 ο Ιωάννης Κωλέττης κηρύσσει την Επανάσταση στο Συρράκο και τους Καλλαρύτες.
3 Ιουλίου 1821 σημαντική νίκη του Μάρκου Μπότσαρη και των παλληκαριών του στο Κομπότι της Άρτας.
17 Ιουλίου 1821 ο Μάρκος Μπότσαρης συντρίβει τους Τούρκους στην Πλάκα.
Στις 4 Αυγούστου 1821 ο Γώγος Μπακόλας στον «Σταυρό» των Θεοδωριάνων Άρτας κάνει κατά μέτωπο επίθεση και μετά από σκληρή μάχη κατατροπώνει τους 5000 Τουρκαλβανούς του Τοπάλ Πασά. Με τη νίκη αυτή εδραιώθηκε η επανάσταση στα Τζουμέρκα αλλά και σώθηκε από τη σφαγή των Τούρκων ένας μεγάλος αριθμός από γυναικόπαιδα που είχαν εγκατασταθεί στα Τζουμέρκα.
23 Σεπτεμβρίου 1821 από τις κορυφαίες στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης, κατά την οποία αναδείχθηκε ο στρατηγικός νους του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, είναι η πολιορκία και η άλωση της Τριπολιτσάς.
13 Νοεμβρίου 1821 απελευθερώνεται η πόλη της Άρτας από τους Σουλιώτες οπλαρχηγούς Μάρκο και Νότη Μπότσαρη, τους αδελφούς Τζαβέλα, το Λ. Βέικο κ.α.
Το ΄21 ήταν μια Εθνικο-Κοινωνική επανάσταση, η πρώτη και η τελευταία της Ιστορίας. Χτύπησε τόσο τον Κιουταχή και τον Δράμαλη, όσο και τον ντόπιο τσορμπατζή και τον δυνάστη.
Γ. Σκαρίμπας
Τραχανάς Κώστας